درمان اسکولیوز در مشهد:
این وضعیت رو تصور کنید:
یک روز نوجوان 12 ساله تون جلوی چشم شما خم میشه تا پارچه یا وسیله ای از روی زمین برداره و شما متوجه برآمدگی یک طرف پشت اون می‌شید. در اسرع وقت نزد پزشک متخصص می رید و از نوجوان شما خواسته میشه که به جلو خم شه و دکتر نگاهی به پشت اون میندازه:
«به نظر می رسد ممکن است اسکولیوز باشد، پس حتما برای عکسبرداری از کل ستون فقرات به مرکز رادیولوژی مراجعه کنید.»
وقتی از مطب بیرون میاید، ذهن شما گیج شده و کلی سوال پیش اومده…
حالا تکلیف بچم چیه؟؟!!
و حالا اسکولیوز چیست؟
یکی از انحرافات شایع ستون فقرات است که حدود ۳٪ از جمعیت کودکان و نوجوانان را شامل میشود.
اسکولیوز به انحرافی می‌گویند که از نمای جلو یا عقب، ستون فقرات از راستای طبیعی و عمودی خود به طرفین تغییر وضعیت داده و حالتی C یا S شکل به خود می‌گیرد. اسکولیوز انحرافی سه بعدیست یعنی علاوه بر تغییر حالت به طرفین، هر مهره حول محور مشخصی می‌چرخد. این چرخش باعث ایجاد هامپ پشتی، کمری و دنده‌ای میشود.
معمولا اسکولیوز یک عارضه پیشرونده و خاموش است که در سنین کودکی و نوجوانی آغاز شده و چون بدون درد شروع شده و ادامه میابد آنچنان از پیشرفت فرایند بیماری مطلع نمیشوید تا اینکه انحراف به حدی میرسد که در ظاهر لگن، شانه‌ها و پهلوها تفاوت دیده شده و برجستگی‌هایی به صورت یکطرفه در پشت و جلوی قفسه سینه یا کمر ایجاد میشود. در چنین مواقعی اسکولیوز به انحراف قابل توجهی رسیده و باید حتما در اسرع وقت درمان شروع شود.
مفهوم درمان کامل یا کنترل انحنا چیست؟
در بیماران اسکولیوزی یکی از مهمترین فاکتور‌ها کنترل انحناست. چون این عارضه معمولا پیشرونده بوده و در سنین رشد پیشرفت زیادی میکند لذا در این بازه و قبل از اتمام بلوغ استخوانی باید در قدم اول از بدترشدن انحراف جلوگیری کرد و در گام بعد به سمت حداکثر اصلاح ممکن پیش بریم. سوالی که خیلی پرسیده میشه اینه که آیا فرزند من دوباره انحرافش صاف صاف میشه یا نه؟ که باید جواب داد با توجه به شدت انحراف متفاوته. مثلا در دختری ۱۳ساله که انحراف ۴۸ درجه دارد احتمال بدتر شدن انحراف بالاست و کاندید عمل جراحی است اما میشود با بریس و تمرینات فیزیوتراپی شروت انحراف را کاهش داده و فرد از عمل جراحی فاصله بگیرید اما انحرافش حدودا در ۲۰ یا ۳۰ درجه کنترل و ثابت شود. در این کیس درمان یعنی کنترل انحنا و فاصله گیری از جراحی. همین فرد اگر بخواهد کاملا صاف شود باید تحت عمل جراحی قرار گرفته و انحراف به صفر نزدیک میشود.
اسکولیوز چند نوع دارد؟
به طور کلی اسکولیوز یا دارای علت مشخصی است یا بدون علت. ۸۰٪ موارد بدون علت بروز پیدا میکند که به آن ایدیوپاتیک می‌گویند. ۲۰٪ باقیمانده با علت‌هایی مثل اسپاسم عضلات، مادرزادی، بیماری‌های عصبی-عضلانی، آرتروز یا کوتاهی اندام (اسکولیوز عملکردی) پدیدار می‌شوند که راه درمان هر یک با توجه به علت آن متفاوت است.
اسکولیوز ایدیوپاتیک خود بر اساس سن به چند دسته تقسیم میشود: اسکولیوز نوزادان (infantile از بدو تولد تا ۳ سالگی)، کودکان (juvenile از ۳ تا ۱۰ سالگی)، نوجوانان (adolescent از ۱۰ تا ۱۸ سالگی) و بزرگسالان (adult ۱۸ سال به بالا).
حدود ۹۰٪ اسکولیوزها از نوع نوجوانی میباشد. (Adolescent Idiopathic Scoliosis)
اسکولیوز قابل درمان است؟
بله. اما باید در ابتدا نوع اسکولیوز مشخص شده و طبق آن تصمیم به بهترین درمان گرفته شود.
اما درمان اسکولیوز ایدیوپاتیک فقط از ۳ روش:
تمرینات فیزیوتراپی تخصصی شروت، بریس و جراحی انجام می‌گیرد که با توجه به شدت و سن بیمار یک یا ترکیبی از این سه روش قابل اجراست.
احتمال پیشرفت تا چه سنی وجود دارد؟
احتمال پیشرفت طبق قاعده ای کلی با مؤلفه‌های سن، شدت انحنا و محل قوس سنجیده میشود.
هر چه سن پایین تر، شدت انحنا بیشتر و محل قوس در مهره‌های پایین‌تر باشد؛ احتمال پیشرفت و رشد انحنا بیشتر است. این احتمال با پایان یافتن سن رشد بسیار کاهش می‌یابد.
چه درجه‌ای نیاز به جراحی دارد؟
طبق پروتکل رسمی انجمن اسکولیوز (SOSORT) درمان انحراف بر اساس زاویه کاب (شدت انحنا) به این صورت میباشد:
۱۰ تا ۲۵ درجه: فقط تمرینات فیزیوتراپی تخصصی شروت
۲۵ تا ۴۵ درجه: تمرینات تخصصی به همراه بریس
۴۵ به بالا: جراحی
اما دقت کنید خیلی از عوامل در تعیین بهترین راه درمان دخیل اند! مثل همت بیمار در انجام تمرینات تخصصی، بریس اصولی، سن بیمار، پتانسیل بدنی بیمار، رعایت فعالیت‌های روزانه (ADL) و…
به طور مثال دختر ۱۴ ساله با انحراف ۵۰ درجه لزوماً نیاز به جراحی نداشته و با همکاری یک تیم حرفه‌ای، انحراف میتواند قابل اصلاح و کنترل شدن باشد.
